Da li će novi srpski patrijarh postati ekumenista i rusofob? Raspored snaga i okolnosti pripreme Sinoda Srpske crkve izazivaju zabrinutost
Kako je ranije najavljivano, izbori za Patrijarha Srpske pravoslavne crkve (SPC) održaće se 18. februara. „Sveti arhijerejski sinod na današnjem sastanku odlučio je da se Arhijerejski sabor, na kojem će 18. februara biti izabran Patrijarh SPC, održi u kripti (donjoj crkvi) hrama Svetog Save“, saopštio je 10. februara izvor iz agencije Tanjug.
Iznenađujuće, u srpskom informativnom prostoru tema izbora Patrijarha zauzima mnogo manje prostora nego što bi se očekivalo, s obzirom na to da pretežna većina Srba pripada Srpskoj pravoslavnoj crkvi.
Jedan od najstarijih i najuticajnijih episkopa SPC, episkop bački Irinej (Bulović), govorio je za stranice lista PEČAT, najčitanijeg rodoljubivog štampanog izdanja u modernoj Srbiji, istupajući sa nedvosmisleno konzervativne i rusofilske pozicije. Međutim, nakon ovog intervjua, Vladika je iz nekog razloga ućutao.
Temu pripreme izbora srpskog Patrijarha provladini mediji vrlo pažljivo prate. Srpski teoretičari zavere su u tome videli, kao i u samoj činjenici izbora Patrijarha u kripti hrama Sv. Save znak koji treba da ukaže na to da se vlasti Republike Srbije nadaju „plodotvornoj saradnji Crkve sa vladajućim režimom“. Naravno, pre svega, govorimo o međusobnom razumevanju i saradnji u rešavanju najdelikatnijeg kosovskog pitanja. Došlo je vreme za donošenje nepopularne odluke o priznanju Kosova i vlasti moraju biti sigurne da će Crkva shvatiti potrebu da donese takvu odluku.
Sa stanovišta vlasti, glavni zadatak budućeg srpskog patrijarha – na društveno-političkom prostoru – trebalo bi da bude sprečavanje radikalizacije neizbežnih protesta u slučaju da Srbija prizna Kosovo. Izabrani patrijarh nikada ne
sme postati simbpl ovih protesta.
Podsetimo, krajem aprila – početkom maja 2018. godine održan je godišnje zasedanje Arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve na kome je usvojen stav o pitanju Kosova i Metohije. Stav nije bio upućen samo „vernim sinovima i kćerkama Crkve, već i nacionalnoj i svetskoj zajednici“. Tada je Arhijerejski sabor nedvosmisleno izjavio da preuzima odgovornost „za očuvanje ovih naših istorijskih krajeva u granicama Srbije i za budućnost srpskog naroda u njoj“, budući da je Crkva „duhovna majka srpskog naroda u celini i Srbije, kao države, na čiju teritoriju se i odnosi Kosovo i Metohija“. Jasno je da je sa takvim stavom jerarha Srpske crkve priznavanje otcepljenja Kosova i Metohije politički smrtonosno za beogradske vlasti.
Episkopi, koji su stigli na predstojeći Arhijerejski sabor, iz nekog razloga su se smestili u hotel „Hilton“.
I u tome moji srpski sagovornici takođe vide alarmantan znak. Zašto ne u manastirima, ne u Patrijaršiji, već u hotelu, koji se smatra omiljenim mestom američkih agenata u Beogradu?
Sa stanovišta mojih srpskih sagovornika, ovo ne samo da bi trebalo da demorališe, uslovno govoreći, antizapadnjake među episkopima, već i da pokazaže da episkopi SPC nisu monasi-svetitelji, već visoki funkcioneri birokratske strukture verske organizacije. Organizacije koja još uvek ima autoritet sa značajnim udelom u biračkom telu.
Inače, sa stanovišta informacione bezbednosti, ovaj hotel je „kapa“ u kojem se prati svaki korak i prisluškuju svi razgovori. Poverljivost u takvim uslovima je u principu isključena.
Da li se ovi uslovi mogu uporediti sa boravkom vladika na njihovim crkvenim teritorijama?
Kako smatraju moji sagovornici, najautoritarniji i najpopularniji episkopi, konzervativni rusofili iz različitih razloga mogu odbiti da učestvuju u izboru Patrijarha. Jedan od najomiljenijih episkopa srpskog naroda, episkop budimljanski i nikšićki Joanikije (Mićović), najverovatnije, se neće kandidovati za Patrijaršijski tron. Stvar
je u tome što je Crna Gora nedavno bila na ivici katastrofe, pa je vladika potreban upravo tamo, u svojoj maloj domovini.
Još jedan vladika ugledan među pravoslavnim Srbima, takođe konzervativac i rusofil, episkop banjalučki Jefrem (Milutinović) je prestar (u aprilu vladika puni 77 godina).
Nije poznato da li će najautoritarniji episkop u srpskoj crkvi danas, vladika Irinej (Bulović), pretendovati na patrijarhstvo. Možda će smatrati da mu je za dobro Srpske crkve korisnije da ostane u polusenci, na koju je, zapravo, i navikao.
U takvoj situaciji, prema našim izvorima, najverovatniji kandidati za izvlačenje žreba mogu biti: mitropolit bosanski Hrizostom (Jević), episkop šumadijski Jovan (Mladenović) i, vrlo izvesno, ili episkop žički Justin (Stefanović) , ili mitropolit zagrebačko-ljubljanski Porfirije (Perić). Među ovim kandidatima nema nijednog rusofila! Pobrojane vladike su više progrčki nastrojene. A episkop šumadijski i mitropolit zagrebački takođe su poznati po svojim modernističkim i ekumenističkim stavovima.
Upućeni čitalac može da prigovori: „Izbor zavisi od promisla Gospodnjeg, jer se Patrijarh srpski bira žrebom …“.
Da, žrebom. Ali na kraju krajeva, važno je ko će biti među trojicom arhijereja, od kojih će jedan na kraju biti izabran žrebom.
Za sada među potencijalnim kandidatima nema nijednog rusofila …
Pavel Vjačeslavovič Tihomirov, pomoćnik glavnog urednika ruske Narodne Linije.
Izvor: Politikon
